นาคา ใครจะคิดว่าสัตว์เลื้อยคลานที่น่ากลัวนี้จะมีผิวหนังที่สวยงามราวกับเพชร

นาคามีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Natrix natrix เป็นงูขนาดกลางที่พบได้ทั่วไปในทวีปยุโรปและเอเชีย ในไทยเราอาจเคยเห็นนาคาแอบเลื้อยอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงแหล่งน้ำ เช่น สวนสาธารณะที่มีบึงหรือสระ บริเวณที่ชื้นแฉะ และตามไร่ paddy field ซึ่งเป็นถิ่นที่อยู่โปรดของมัน
นาคานับได้ว่าเป็นสัตว์เลือดเย็น (ectotherm) หมายความว่าอุณหภูมิร่างกายของมันขึ้นอยู่กับอุณหภูมิของสิ่งแวดล้อม ดังนั้นในช่วงฤดูหนาว นาคาจะ inactive หรือจำศีลเพื่อประหยัดพลังงาน และออกหากินอย่างแข็งขันในช่วงฤดูร้อน
รูปร่างและลักษณะ
นาคาเป็นงูที่มีลำตัวเรียวยาวประมาณ 60-100 เซนติเมตร มีหัวค่อนข้างแบนและมีตาโตสีดำ ลำตัวของนาคามีสีเทาเข้มหรือน้ำตาลอมเขียว ขอบข้างลำตัวจะมีแถบสีเหลืองอ่อนหรือขาวตามยาว ทำให้ดูคล้ายกับ “สร้อย” ที่เรียงต่อกัน
ผิวหนังของนาคาที่สัมผัสได้จะลื่นและเรียบเนียน มีเกล็ดเล็ก ๆ เรียงซ้อนกันอย่างเป็นระเบียบ ลักษณะนี้ช่วยให้มันเลื้อยไปมาบนพื้นผิวต่าง ๆ ได้อย่างคล่องตัว
อาหารและการล่าเหยื่อ
นาคาเป็นงูที่กินเนื้อ (carnivorous) โดยจะกินสัตว์ขนาดเล็ก เช่น ปลา, กบ, อึ่งอ่าง, หนู และนกเป็นอาหารหลัก
เมื่อต้องการล่าเหยื่อ นาคาจะใช้วิธี " ambush predation" ซึ่งหมายความว่ามันจะซ่อนตัวอยู่ในบริเวณที่มีพุ่มไม้หรือหินโขดใหญ่ รอเหยื่อมาติดกับดัก จากนั้นก็กระโจนเข้าโจมตีอย่างรวดเร็ว
นาคาใช้ฟันเล็ก ๆ ที่อยู่ภายในปากเพื่อจับและกัดเหยื่อให้ตาย จากนั้นก็กลืนเหยื่อเข้าไปทั้งตัว เนื่องจากนาคามีขากรรไกรที่ยืดหยุ่นได้
พฤติกรรมการสืบพันธุ์
นาคาเป็นสัตว์ที่ออกลูกเป็นไข่ (oviparous) ฤดูผสมพันธุ์ของนาคาจะอยู่ระหว่างเดือนเมษายนถึงมิถุนายน ตัวเมียจะวางไข่ประมาณ 5-20 ฟองในรังที่ทำจากใบไม้และเศษดิน
หลังจากวางไข่แล้ว ตัวเมียจะทิ้งรังไป แต่จะกลับมาดูแลไข่เป็นครั้งคราว ตารางด้านล่างแสดงข้อมูลเกี่ยวกับการสืบพันธุ์ของนาคา
ลักษณะ | รายละเอียด |
---|---|
ฤดูผสมพันธุ์ | เมษายน - มิถุนายน |
จำนวนไข่ | 5-20 ฟอง |
ระยะเวลาฟักไข่ | 45-60 วัน |
บทบาทในระบบนิเวศ
นาคามีบทบาทสำคัญในการควบคุมจำนวนประชากรของสัตว์ที่เป็นเหยื่อ เช่น ปลา, กบ, และหนู ซึ่งช่วยรักษาสมดุลของระบบนิเวศ
นอกจากนี้ นาคายังเป็นอาหารสำหรับสัตว์กินเนื้อรายอื่น ๆ เช่น นก, สุนัขจิ้งจอก และงูเหลือม ทำให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพ
ข้อควรระวัง
แม้ว่านาคาไม่ได้มีพิษ แต่ก็สามารถกัดคนได้เมื่อรู้สึกถูกคุกคาม
หากถูกนาคา咬 ควรล้างแผลด้วยน้ำสบู่และรักษาบาดแผลให้สะอาด สัดส่วนของผู้ที่ถูกงูกัดจะน้อยมาก และถ้าถูกกัด ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการรักษา
ความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญ
“นาคานับเป็นสัตว์เลื้อยคลานที่น่าสนใจ มีความสามารถในการปรับตัวสูงและมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ”
ดร. อารีรัตน์ ศรีหิรัญ
นักวิจัยประจำมหาวิทยาลัยเชียงใหม่